„PrzyWracam”: więźniowie pomagają w walce o poprawę bezpieczeństwa na polskich drogach.      Trudne pożegnanie z bliskimi, wejście za wysokie mury z drutem kolczastym, wieloosobowa cela, kraty w oknach. Dziecięce rysunki nad łóżkiem przypominają o życiu na zewnątrz. O tych, co pozostali po drugiej stronie muru. Wszystko to przez błędy – przekroczenie prędkości, niedostosowanie prędkości do panujących na drodze warunków,  prowadzenie po alkoholu, używkach, narkotykach, rozmawianie przez telefon podczas jazdy, które w konsekwencji doprowadziły do wypadku ze skutkiem śmiertelnym.  

To scena jednego z trzech filmów edukacyjnych realizowanych przez Centrum Inicjatyw na rzecz poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (CIBRD) wspólnie z Małopolskim Ośrodkiem Ruchu Drogowego oraz Służbą Więzienną OISW w Krakowie. Filmy tworzą integralną część programu realizowanego przez Małopolski Ośrodek Ruchu Drogowego oraz Służbę Więzienną w Krakowie. Celem zawartego w czerwcu 2015 roku porozumienia między MORD a SW OISW w Krakowie było nawiązanie współpracy w zakresie realizacji programu edukacyjnego na rzecz poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Programem tym  objęci są kierowcy podlegający kursom reedukacyjnym realizowanym w MORD w Krakowie, młodzież w ramach zajęć profilaktycznych jak również osadzeni w zakładach karnych, za naruszenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Jednym z postanowień porozumienia była wspólna realizacja filmów i materiałów szkoleniowych, które są wykorzystywane w programach edukacyjnych. Ale odbiorcami filmów są nie tylko kursanci czy osadzeni w zakładach karnych. Dwa ze zrealizowanych filmów są filmami publicznymi i udostepniane są szeroko w internecie,  mediach społecznościowych oraz telewizji. Odbiorcami filmów są wszyscy użytkownicy dróg, ze szczególnym uwzględnieniem początkujących, młodych kierowców. Celem  jest prewencja i edukacja w ruchu drogowym oraz pokazanie konsekwencji wypadku drogowego z perspektywy sprawcy wypadku.

Pierwszy z filmów to spot edukacyjny, pokazujący jeden dzień z życia więźnia: od momentu pożegnania z rodziną pod murami więzienia, poprzez przekroczenie bramy aresztu, długą drogę do celi ukazującą obowiązujące wewnątrz procedury. Droga kończy się w wieloosobowej celi, a szczegóły na które zwracamy uwagę sugerują samotność, smutek oraz wyrzuty sumienia dręczące więźnia. W trzy minuty udało się pokazać jeden dzień więźnia, sprawcy wypadku drogowego ze skutkiem śmiertelnym. Kolejny z filmów to film szkoleniowy, zrealizowany dla potrzeb wewnętrznych Małopolskiego Ośrodka Ruchu Drogowego oraz SW OISW w Krakowie. To wywiady przeprowadzone z więźniami, młodymi sprawcami wypadków drogowych. Film trwa  ponad 30 minut i podzielony jest na 3 bloki tematyczne: życie przed wypadkiem, wypadek oraz życie po wypadku. Mocne, poruszające wyznania więźniów nie pozostawiają widza obojętnego na przedstawiane historie. To prawdziwe historie młodych kierowców, ludzkie błędy i szczerość powodują głęboką refleksję u widza, który często widzi w nich siebie samego. Wieźniowie opowiadają o swoich marzeniach, planach jakie mieli przed wypadkiem: takich samych jak nasze. Potem zdarzyła się chwila nieuwagi, chwila głupoty, chwila roztagnienia. I już nigdy życie nie było takie same. I nigdy nie będzie.

  „Czasami nieraz się ma takie myśli, że wolałbym sam zginąć niż innym zrobić krzywdę. Wtedy wstając rano  mogłem się puknąć w głowę: człowieku, co ty robisz. Ale dopiero musi być jakieś wielkie, wielkie bardzo przykre zdarzenie żeby człowiek mógł to sobie uświadomić.”  

„Wiem jak to jest mieć 23, 22 lata i odebrać co dopiero prawo jazdy. I pokazać co to ja nie potrafię zrobić samochodem.”

  „Obwiniam się i będę się obwiniał.”

Trzeci z filmów to krótki spot edukacyjny zrealizowany na podstawie filmu szkoleniowego kierowany głównie do młodych, począkujących kierowców.  To pojedyncze zdania, słowa każdego z więźniów, które układają się w jedną całość obrazującą cenę jaką płaci za swoje czyny sprawca wypadku. Cena ta nigdy nie jest ani nie będzie nawet w najmniejszym stopniu porównywalna do ceny jaką płaci ofiara wypadku lub rodzina ofiary śmiertelnej. Ale zanim nierozważny kierowca usiądzie następnym razem za kierownicą, warto aby pomyślał co może stracić. Bo jak mówi jeden z osadzonych:

   „Wolnośc straciłem. Straciłem wolność. Straciłem wszystko, a wszystko miałem.”

  Zarówno spoty edukacyjne, jak również film szkoleniowy zostały zrealizowane w Areszcie Śledczym przy ul. Montelupich w Krakowie oraz w Zakładzie Karnym w Trzebini.  Wszystkie nawiązują to tego, jak przekroczenie  cienkiej granicy w bezpiecznym kierowaniu pojazdem na drodze zmienia diametralnie życie. Życie nie tylko ofiary, rodziny ofiary, służb ratowniczych, świadków wypadku, ale także i sprawcy zdarzenia.

Scenariusz oraz realizacja filmów: Centrum Inicjatyw na rzecz poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Kraków 2015 / 2016